Μιλήσαμε ήδη για τους λόγους για τους οποίους αξίζει κανείς να ξεκινήσει συλλογή με βινύλια. Τώρα θα σου πούμε και πως να τα φροντίζεις σωστά.
Το βινύλιο ξαναζεί!
Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται όλο και περισσότερο η άνοδος των πωλήσεων στους δίσκους βινυλίου. Η νοσταλγική στροφή σε αυτό το μέσο του παρελθόντος είναι ιδιαίτερα ευχάριστο νέο για εμάς τους μουσικόφιλους και τους long-time συλλέκτες. Με τον αξεπέραστο, αναλογικό ήχο τους, την αξία -συναισθηματική και οικονομική- το να περνάς ώρες ξεφυλλίζοντας βινύλια και χαζεύοντας τα περίτεχνα εξώφυλλα είναι παραπάνω από ένα απλό χόμπι. Για πολλούς, αποτελεί ιεροτελεστία. Ωστόσο, τα βινύλια είναι εύθραυστα αντικείμενα. Χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα ούτως ώστε να συνεχίσουν να φαίνονται και να ακούγονται άψογα.
Παρακάτω λοιπόν, σου έχουμε τους καλύτερους τρόπους για το σωστό καθάρισμα των δίσκων βινυλίου.
Τι δεν πρέπει να κάνεις
Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες για τα κατάλληλα καθαριστικά και τις μεθόδους για το καθάρισμα δίσκων βινυλίου, ας πούμε πρώτα τι δεν πρέπει να κάνεις, για να μην την “πατήσεις” και καταστρέψεις τους δίσκους σου.
-
Μην χρησιμοποιείς καθαρό οινόπνευμα.
Μπορεί να ακούγεται καλή ιδέα. Όμως το οινόπνευμα περισσότερο θα βλάψει παρά θα βοηθήσει στον καθαρισμό των δίσκων σου. Στην αρχή, οι δίσκοι που έχουν καθαριστεί με αιθυλική αλκοόλη μπορεί να ακούγονται τέλεια. Στην τρίτη ή τέταρτη φορά, η φθορά θα είναι αισθητή και τότε πλέον θα είναι αργά. Αυτό συμβαίνει γιατί το οινόπνευμα μαζί με τα λίπη και τη βρωμιά αφαιρεί και το προστατευτικό φιλμ του βινυλίου. Επίσης, καλό είναι να δίνεις προσοχή και στα συστατικά των ειδικών καθαριστικών βινυλίου του εμπορίου καθώς κι εκείνα μπορεί να περιέχουν σκληρά χημικά και οινόπνευμα.
-
Μην χρησιμοποιείς τα καθαριστικά που βρίσκονται στο ντουλάπι του μπάνιου σου.
Προφανώς (ή όχι) μην προσπαθήσεις να καθαρίσεις τα βινύλια σου με AΖΑΧ. Μπορεί να κάνει τα τζάμια αόρατα όμως στην περίπτωση του δίσκου, οι ουσίες που περιέχει θα επιτεθούν στο ίδιο το βινύλιο, μπλοκάροντας τις αυλακώσεις του με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί ο ήχος.
-
Τέλος, λέμε όχι στο νερό βρύσης.
Τα άλατα και οι ρύποι του νερού της βρύσης θα προκαλέσουν κι αυτά σημαντική ζημιά στην συλλογή σου.
Καθάρισμα δίσκων βινυλίου for Beginners
Τώρα που ξεκαθαρίσαμε τι δεν πρέπει να κάνεις, ας μπούμε στο θέμα μας. Το σωστό καθάρισμα δίσκων βινυλίου και η φροντίδα τους. Είτε είσαι ήδη συλλέκτης είτε ξεκινάς τώρα την συλλογή σου, το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξεις είναι η σωστή αποθήκευση των δίσκων σου. Δηλαδή αυτοί να βρίσκονται πάντα σε προστατευτικό sleeve όταν δεν χρησιμοποιούνται, σε στεγνό και σκιερό μέρος. Επίσης πρέπει να αποθηκεύονται κάθετα (ποτέ οριζόντια, ο ένας πάνω στον άλλο).
Τα πιο κοινά και οικονομικά προστατευτικά sleeve είναι από χαρτί. Ωστόσο σε αυτή την περίπτωση υπάρχει κίνδυνος για γρατζουνιές. Για μεγαλύτερη διάρκεια και ανθεκτικότητα κυκλοφορούν sleeves από πολυπροπυλένιο (πλαστικό) που προστατεύει από σκόνη και γρατζουνιές καλύτερα από το χαρτί. Ακόμα, σε συνδυαστική μορφή υπάρχουν κι εκείνα που είναι χάρτινα απ’ έξω, με εσωτερική επένδυση πολυπροπυλενίου για ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια.
Έπειτα, και ο χειρισμός του βινυλίου θέλει προσοχή. Η επιδερμίδα των χεριών μας εκκρίνει φυσικά λιπαρά και οξέα που μπορούν να βλάψουν τον δίσκο. Γι αυτό το λόγο ακουμπάμε και με τα δύο χέρια από το πλάι αποφεύγοντας τις περιοχές του βινυλίου όπου είναι αποθηκευμένες οι πληροφορίες ( η μουσική δηλαδή).
Περνώντας στο κομμάτι του καθαρισμού, πρώτα-πρώτα προσέχουμε να ξεφορτωθούμε την σκόνη. Τα βινύλια μπορούν πολύ εύκολα να μαζέψουν ένα λεπτό στρώμα σκόνης, οπότε καλό είναι να ξεσκονίζονται τακτικά. Ακόμα και οι καινούριοι δίσκοι όμως χρειάζονται καθάρισμα πριν τους παίξουμε. Τα βινύλια καλύπτονται με μια σύνθεση που βοηθάει στο ξεκαλούπωμα, το οποίο πρέπει να αφαιρείται για έχουμε τον καλύτερο δυνατό ήχο. Τέλος μην ξεχνάς να καθαρίζεις με ειδικό βουρτσάκι και να αλλάζεις την βελόνα του πικάπ σου όταν είναι ανάγκη αφού κι εκείνη μαζεύει σκόνη και με τον καιρό φθείρεται.
Στεγνό καθάρισμα δίσκων βινυλίου
Αν ο σκοπός μας είναι να κάνουμε απλώς ένα καλό, τακτικό ξεσκόνισμα, μια βούρτσα carbon-fiber ή ακόμα και ένα microfiber πανάκι είναι ότι πρέπει. Η διαδικασία είναι γρήγορη και απλή. Εξοπλίσου αρχικά με ένα slipmat για να έχεις μια κατάλληλη επιφάνεια καθαρισμού. Με την ειδική βούρτσα, βουρτσίζουμε ελαφρά (πολύ ελαφρά!) την επιφάνεια του βινυλίου ακολουθώντας τις αυλακώσεις του. Λόγω, του carbon-fiber, υλικού της η συγκεκριμένη βοηθάει και στην μείωση στατικού ηλεκτρισμού (που προσελκύει περισσότερη σκόνη).
Στην περίπτωση που δεν έχεις εύκαιρη βούρτσα, ένα καθαρό microfiber πανάκι (τέτοια βρίσκεις και στο σουπερμάρκετ) κάνει καλή δουλεία αφού δεν αφήνει χνούδι, παγιδεύει την σκόνη και τα λίπη και είναι αρκετά μαλακό ώστε να μην αφήσει χαρακιές. Σε κάθε περίπτωση φρόντισε να καθαρίζεις και την ίδια τη βούρτσα ή το πανάκι που χρησιμοποιείς.
Υγρό καθάρισμα δίσκων βινυλίου και DIY
Αφού φροντίσεις το βινύλιο να είναι dust-free μπορείς να προχωρήσεις σε έναν ολοκληρωμένο, εις βάθος καθαρισμό. Χρησιμοποιώντας το πανάκι microfiber που αναφέραμε, μπορείς είτε να προμηθευτείς ένα ειδικό υγρό καθαρισμού δίσκων βινυλίου είτε να το φτιάξεις μόνος σου. Η συνταγή είναι απλή:
-
Ζεστό, όχι καυτό, απιονισμένο νερό (όχι βρύσης, όπως αναφέραμε)
-
Ελάχιστες σταγόνες υγρού πιάτων (2-3 σταγόνες)
-
Μερικές συνταγές καλούν για ένα μέρος αιθυλικής αλκοόλης, παρόλα αυτά θεωρώ καλύτερο να το παίζεις safe σε αυτές τις περιπτώσεις και να μην το ρισκάρεις με ουσίες που πιθανά βλάψουν το βινύλιο. Μπορείς ωστόσο να προσθέσεις ελάχιστες σταγόνες λευκό ξύδι που είναι αποτελεσματικό απέναντι σε τυχόν λίπη.
Οδηγίες
Τύλιξε το πανάκι, βουτηγμένο στο υγρό, στον δείκτη και καθάρισε απαλά τον δίσκο με κυκλικές κινήσεις (μπορείς μετά να ακολουθήσεις και την αντίθετη φορά για καλύτερα αποτελέσματα). Το πανάκι πρέπει να είναι υγρό όχι να στάζει, για να μην αφήσει πολύ βρεγμένο τον δίσκο. Έπειτα, με το πανάκι, χρησιμοποίησε σκέτο, ζεστό, απιονισμένο νερό για να τον “ξεβγάλεις”. Εάν ο δίσκος είναι ιδιαίτερα βρώμικος μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβεις την διαδικασία. Τέλος πέρασε το βινύλιο με ένα στεγνό, καθαρό πανάκι για να βεβαιωθείς ότι δεν έχουν απομείνει κατάλοιπα του καθαριστικού υγρού. Φυσικά υπάρχουν και έτοιμα kit που περιέχουν όλα όσα χρειάζεσαι για το σωστό καθάρισμα των δίσκων βινυλίου σου.
Μηχανές καθαρισμού βινυλίου
Κατά γενική ομολογία ο καλύτερος τρόπος για τον ολοκληρωμένο καθαρισμό δίσκων βινυλίου, είναι οι μηχανές καθαρισμού. Ειδικά αν έχεις μια τεράστια συλλογή με βινύλια, που με το χέρι θα έπαιρνε υπερβολικά πολύ χρόνο να καθαρίσεις. Εάν λοιπόν, σου περισσεύουν μερικά ευρώ ή είσαι πωρωμένος με το βινύλιο, υπάρχουν στην αγορά μηχανήματα που θα κάνουν όλα όσα αναφέραμε για σένα, χωρίς εσύ να χρειαστεί να κουνήσεις το μικρό σου δαχτυλάκι. Αυτές οι μηχανές, που λειτουργούν λίγο σαν ηλεκτρικές σκούπες, εφαρμόζουν αυτόματα καθαριστικό υγρό στο βινύλιο και έπειτα το ρουφάνε καθαρίζοντας έτσι το δίσκο.
Υπάρχουν επίσης μηχανές καθαρισμού που σαν πλυντήριο περιστρέφουν το βινύλιο και διαθέτουν βούρτσες που το καθαρίζουν καθώς γυρίζει. Παρά το κόστος, αν η συλλογή σου είναι μεγάλη ή θέλεις απλά τα βινύλια σου να έχουν την καλύτερη φροντίδα, αξίζει την επένδυση.
Η Advanced μέθοδος καθαρισμού βινυλίου
Για σένα που θεωρείς τον εαυτό σου βιρτουόζο του βινυλίου. Αν θέλεις μια μέθοδο καθαρισμού αποτελεσματική αλλά που απαιτεί λίγη περισσότερη δεξιοτεχνία, υπάρχει η διαδικασία καθαρισμού με ξυλόκολλα. Μιας και η ξυλόκολλα έχει παρόμοια χημική σύσταση με αυτή του βινυλίου δεν θα κολλήσει πάνω σε αυτό. Θα κολλήσει όμως και θα ξεφορτωθεί όλες τις τυχόν ακαθαρσίες που βρίσκονται πάνω σε αυτό. Αν δεν νιώθεις σίγουρος ότι μπορείς να τα καταφέρεις, δοκίμασε την μέθοδο αρχικά σε ένα παλιό βινύλιο για εξάσκηση.
Για αρχή, καλό είναι να έχουμε ξεσκονίσει ήδη τον δίσκο με την ειδική βούρτσα. Ύστερα περιχύνουμε την κόλλα πάνω στην επιφάνεια του βινυλίου. Σε αυτό το σημείο για μεγαλύτερη ευκολία μπορείς να βάλεις τον δίσκο να γυρνάει αργά στο πικάπ. Με μεγάλη προσοχή να μην χυθεί η κόλλα στα πλάγια ή στο μηχάνημα. Χρησιμοποιώντας ένα λείο χαρτόνι άπλωσε προσεκτικά την κόλλα, έτσι ώστε να μην μείνουν τυχόν φυσαλίδες στον δίσκο, ακολουθώντας την φορά με την οποία γυρνάει όταν παίζει.
Άφησε το βινύλιο να στεγνώσει σε μια επίπεδη επιφάνεια για 24-36 ώρες, έπειτα, ξεφλούδισε το στρώμα κόλλας από τον δίσκο. Η κόλλα πρέπει να είναι εύπλαστη και να αφαιρείται εύκολα. Αν δεις ότι σπάει και βγαίνει με δυσκολία άφησε το βινύλιο στον ήλιο για τριάντα δευτερόλεπτα (όχι παραπάνω γιατί θα λιώσει) για να μαλακώσει η κόλλα. Προφανώς με αυτή τη μέθοδο κάθε πλευρά του δίσκου θα πρέπει να καθαρίζεται ξεχωριστά, ενώ προτείνεται να περιμένεις τουλάχιστον άλλες 24 ώρες πριν τον βάλεις να παίξει. Λεπτομέρειες για την πλήρη μέθοδο μπορείς να βρεις εδώ.
Τώρα λοιπόν, που έμαθες τους κατάλληλους τρόπους για το καθάρισμα των δίσκων βινυλίου σου, go forth and collect, με την ευχή μας.